วันที่ 12 กรกฎาคม 68 – คณะครุศาสตร์อุตสาหกรรม มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลพระนคร ตอกย้ำปรัชญาการผลิต “ครูมืออาชีพ” ที่เป็นมากกว่าผู้สอนในห้องเรียน แต่เป็น “นวัตกรสังคม” ที่สามารถสร้างความร่วมมือและพัฒนาชุมชนได้อย่างแท้จริง ผ่านการเรียนรู้ในรายวิชา IE3011105 กลยุทธ์การสร้างความสัมพันธ์ระหว่างสถานศึกษากับชุมชน โดยนักศึกษาหลักสูตรประกาศนียบัตรบัณฑิต สาขาวิชาชีพครู ได้นำความรู้เชิงทฤษฎีมาประยุกต์ใช้ในการวิเคราะห์และเสนอแนวทางแก้ไขปัญหาจริงในพื้นที่ชุมชน
ภายใต้การให้คำปรึกษาอย่างใกล้ชิดของ ดร.ธิติ ธาราสุข อาจารย์ผู้สอน นักศึกษาได้ลงพื้นที่เพื่อศึกษาบริบทชุมชนอย่างลึกซึ้ง ไม่ว่าจะเป็นโครงสร้างทางสังคม วัฒนธรรม เศรษฐกิจ และความท้าทายที่ชุมชนกำลังเผชิญ ซึ่งสะท้อนถึงเป้าหมายของหลักสูตรที่มุ่งสร้างบัณฑิตที่สามารถ “สร้างเครือข่ายความร่วมมือกับผู้ปกครองและชุมชนเพื่อปรับกระบวนทัศน์การทำงานของครู” (PLO 4) ได้อย่างเป็นรูปธรรม
พลิกโฉมห้องเรียนสู่พื้นที่ปฏิบัติการจริง
นักศึกษาได้ก้าวข้ามการเรียนรู้ในตำราสู่การเป็น “นักวิเคราะห์ชุมชน” โดยประยุกต์ใช้เครื่องมือขั้นสูงที่ได้เรียนมา อาทิ:
- การวิเคราะห์ผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย (Stakeholder Analysis): เพื่อทำความเข้าใจบทบาท อำนาจ และความสนใจของกลุ่มคนต่างๆ ในชุมชน ตั้งแต่ผู้นำท้องถิ่น, โรงเรียน, วัด, อบต., ไปจนถึงกลุ่มชาวบ้านและเยาวชน ทำให้สามารถวางกลยุทธ์การทำงานร่วมกับทุกภาคส่วนได้อย่างมีประสิทธิภาพ
- การคิดเชิงระบบ (Systems Thinking) และโมเดลภูเขาน้ำแข็ง (Iceberg Model): เพื่อวิเคราะห์รากเหง้าของปัญหาที่ซับซ้อน เช่น ปัญหายาเสพติด ปัญหาการจัดการแหล่งน้ำ และภัยพิบัติน้ำท่วม ทำให้มองเห็นความเชื่อมโยงของปัจจัยต่างๆ และออกแบบแนวทางแก้ไขที่ตรงจุดและยั่งยืน แทนการแก้ปัญหาที่ปลายเหตุ
- การจัดวงสนทนากลุ่ม (Focus Group) และการสัมภาษณ์เชิงลึก: นักศึกษาได้จัดกระบวนการรับฟังเสียงของชุมชนโดยตรง ดังเช่นการสัมภาษณ์ นายพณาพร สนโสก กำนันตำบลบ้านยาง เพื่อให้ได้ข้อมูลเชิงลึกและความต้องการที่แท้จริงของคนในพื้นที่
จากข้อมูลสู่แผนพัฒนาที่จับต้องได้
ผลลัพธ์จากการวิเคราะห์ข้อมูลได้นำไปสู่การร่าง “โครงการพัฒนาชุมชน” ที่ตอบโจทย์ปัญหาในแต่ละพื้นที่อย่างสร้างสรรค์ ตัวอย่างเช่น:
- โครงการ “ชุมชนร่วมใจ โรงเรียนร่วมสร้าง สร้างสังคมปลอดยาเสพติด” ในพื้นที่ชุมชนบ้านโนนสว่าง จ.ศรีสะเกษ ที่มุ่งเน้นการสร้างภูมิคุ้มกันให้เยาวชนผ่านการพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์ (Metacognition) และสร้างเครือข่ายเฝ้าระวังที่เข้มแข็งระหว่างบ้าน วัด และโรงเรียน
- ข้อเสนอเชิงนโยบายในการจัดการปัญหาแหล่งน้ำและน้ำท่วม ในพื้นที่ชุมชนบ้านยางนกคู่ จ.บุรีรัมย์ ที่นำไปสู่ความเข้าใจแนวทางแก้ปัญหาแบบบูรณาการ เช่น โครงการ “ดินแลกน้ำ” ที่สร้างประโยชน์ร่วมกันระหว่างชุมชนและภาคเอกชน และแผนการสร้างฝายชะลอน้ำเพื่อรับมือภัยพิบัติ
นักศึกษาที่เข้าร่วมโครงการ กล่าวว่า “การเรียนในวิชานี้ทำให้เราเห็นภาพว่า การเป็นครูไม่ใช่แค่การสอนหนังสือในโรงเรียน แต่เราสามารถใช้ความรู้เป็นเครื่องมือในการช่วยเหลือและพัฒนาชุมชนได้จริง การได้ลงพื้นที่ทำให้เราเข้าใจปัญหาอย่างลึกซึ้ง และเรียนรู้ที่จะทำงานร่วมกับผู้อื่น ซึ่งเป็นประสบการณ์ที่หาไม่ได้ในห้องเรียน”
กิจกรรมในครั้งนี้สอดคล้องกับนโยบายของ รองศาสตราจารย์ ดร.รุ่งอรุณ พรเจริญ คณบดีคณะครุศาสตร์อุตสาหกรรม ที่มุ่งเน้นการนำองค์ความรู้และนวัตกรรมไปใช้พัฒนาชุมชนและสังคม ซึ่งไม่เพียงแต่เป็นการสร้างเสริมประสบการณ์อันล้ำค่าให้กับว่าที่ครูรุ่นใหม่ แต่ยังเป็นการยืนยันถึงความมุ่งมั่นของคณะฯ ในการผลิตบัณฑิตคุณภาพที่พร้อมจะเป็นกำลังสำคัญในการขับเคลื่อนและพัฒนาสังคมไทยให้ก้าวไปข้างหน้าอย่างยั่งยืน
